2-2... Dü Bara
2-1... İki bir
3-3... Dü Se
3-2... Seba i Dü
3-1... Se Yek
4-4... Dört Cehar
4-3... Cehar ü Se
4-2... Cehar i Dü
4-1... Cehar ı Yek
5-5... Dü Beş
5-4... Beş Dört
5-3... Penc ü Se
5-2... Penc i Dü
5-1... Penc ü Yek
6-6... Dü Şeş
6-5... Şeş Beş
6-4... Şeş Cehar
6-3... Şeş ü Se
6-2... Şeş i Dü
6-1... Şeş ü Yek

Tavla terimleri

Bir Karış (A Prime)
Ard arda yapılmış altı kapıya bir karış denir. Eğer rakibinizin pullarının önüne bir karış yaparsanız, siz kapılardan bir ya da daha fazlasını açana kadar rakibiniz sizi geçemeyecektir.

Kapalı Ev (A Closed Board)
Ev bölümünde bulunan altı kapısının tümünü kapatan bir oyuncu için kapalı evi var denir. Eğer rakibinizin evi kapalıyken pullarınızdan biri vurulursa, rakip kapılardan birini açana kadar her hangi bir şey yapamassınız.

As Kapısı (Ace Point)
As kapısı, pullarınızı almadan ilerleyebileceğiniz tavla tablasındaki 1. kapınızdır. En uzakta bulunan iki pulunuz oyuna rakibinizin as kapısından başlar.

Orta Kapı (Mid Point)
13. kapınızdır. Sizin ve rakibinizin as kapıları arasındaki yarı nokta olduğundan genellikle Orta kapı olarak anılır.

Bar Kapısı (Bar Point)
Bar kapısı 7. kapınızdır. Bu kapı barın hemen yanında olan ve oyun başlangıcında hiç pul bulunmayan kapıdır.

Mars (Gammon)
Eğer rakibiniz hiç pul alamadan siz onbeş pulunuzun tümünü toplarsanız, mars etmiş olursunuz. Bu iki oyun değerindedir.

Katmerli Mars (Backgammon)
Siz onbeş pulunuzun tümünü topladığınızda, rakibiniz hiç pul alamadıysa ve sizin ev bölümünüzde bir ya da daha fazla pulu varsa katmerli mars etmiş olursunuz. Üç oyun değerindedir.

Kırık Zar (Cocked Dice)
Bir zar atıldığında pullardan birinin üstüne, barın üstüne ya da tablanın yanlış tarafına gelirse, kırık geldiği söylenir, bu durumda zarların ikisi de tekrar atılmalıdır.

Sıkıştırma (Squeeze)
Rakibin hamle yapma zorunluluğundan yararlanmaktır. Rakibinizi o ana yapabileceği tek hamlenin oyundaki pozisyonuna zarar vereceği bir durumda bırakırsınız. Bu genellikle, rakibinizin değerli bir defansif kapıyı, kendi istediğinden daha önce açması anlamına gelir.

Yığın (Stack)
Dört ya da daha fazla pulun bir kapıya yığıldığı durumdur.(Şamdan olarak ta bilinir).

Koşucu (Straggler)
Ev bölümüne giden son yanlız puldur.

**************************************

1. iki üç tane taş birden vurunca: bunları sabah öğlen akşam yemeklerden sonra alıyosun

2. mars" ve bundan tureyen "marsilya yollari" vardir. bir de kaybedenin koltuk altina verme raconu.

3. pulun herhangi bir adimdan sonra nereye varacagini direk goremeyen, tek tek sayan insanlara daktilocu denir.

4. karsidaki marsa yaklastigi ve siz toplamaya basladiginiz zaman 'artik kosar adim derin nefestir sana dusen' dermis.. kahvelerde boyle bi lafi isitmek tum karizmanin yok olmasi anlamina gelirmis..

5. seni amerikan dusesi bile kurtaramaz

6. bide ilk atilan zar alti alti ise...
-oh* *yı oyunun yarisi bitti.... l*n *yı... zara bak (a=*)

7. zar tutma l*n

8. tekden kaçarım, keyfime bakarım

9. çok ballısın

10. bal degil teknik, herkese zar gelir ama herkes böyle oynayamaz

11. buna kral kızını verirmiş... (tum kapılar kapandığında)
bi de "agop,kirkor,salamon,mişon" diye toplanabilitedir, en keyiflisi mars yaparken atilan son cift zardan sonra soylenenidir

12. padişah dizilimi : tum pullar iceri alindiginda 1,2,3 kapisinda ikişer, 4,5,6 kapisinda ücer pulun dizildigi seklin yakalandigi durum

13. toplarken çift geldiğinde dört pul alınabiliyorsa "pazartesi, salı, çarşamba, perşembe " diye sayılır.
ya da (şener şen'in çok eski bir traş bıçağı reklamından)
"sen bir traş ol, bir daha ol, bir daha ol, bir daha ol..." denir.

14. mars olmak üzere olan bir oyuncu için "marsa yolculuk" tabiri kullanılır...

15. İlk oyun acemilerindir...

16. toplama esnasinda cift zar geldiginde:atos,portos,aramis,dartanya diyenler de mevcuttur

17. mesela durum 3-3'ken geriden gelip de beraberliği yakalayan oyuncu:
-benimki 3 oldu
-ne var ben de 3'üm
-olsun benimki taze 3 seninki bayatladı

18. iskodra selanik
dobruca venedik
haydi yavrum kemik!

(iskodra selanik dobruca venedik kisminda zarlar kafa uzerinde cevirilir, haydi yavrum kemik kisminda karakteristik bir bilek hareketiyle sallanir)

19. rakibin önüne çarşaf gibi 5 tane açık sermişsinizdir, bir çok alternatifle kırabilmektedir pulunuzu, ama abi öyle bir zar atar ki, hiç birini kıracak durumu olmaz.. böyle bir durumda; "senin sınava girmene gerek yok, ben kefilim, git hemen versinler ehliyetini " demek güzel oturacaktır

20. - iki mars bi oyun, yenilene koyun!!

21. bir taşınız kırık ise ve içerde sadece iki kapı dolu iken zar bunlara denk gelmişse bu duruma "koca konya ovasında sıçmaya yer bulamadık" denir.
bir aceminin taşı kırılırken "acıyana acımazlar unutma emi!" demek gerekir.
iyi zar atan kimse "bundan sonra sana fincan getirelim" diyerekten taşlanır.

22. son eli marsla alirken son zarda soylenmesi cok şekil olan laf:

-gameovermars

23. tek kapı doluyken gele atılırsa "konya ovasında sıçacak yer aramak" tabiri bu olayı tam manasıyla tasvir eder ve sıkça kullanılır

24. zarin kirik gelmesi : zarin pula ya da pullara dayanarak tam olarak bir yuzu uzerine oturmadigindan kac geldiginin anlasilamamasi.

25. Sayarak oynayanlara ohooooooooooo satranc mı oynuyoz kardesim?
abaküs getiriiimmi? daha rahat sayarsın...

26. birden çok pulu bir seferde kırıp karşı tarafın oyunu güzelce bozulduğunda "al eline dola beline" diyerek toplatabilir taşları terbiyesiz insanlar

27. iyi zar atana sen zar tutuyorsun seklinde camur atilinca cevap olarak "zar tutmadan atılmaz" ve "zar bilene gelirmis" denilir hatta sonuna vurgusu sert bir "gozum/yavrum" da eklenebilir...

28. yahudi kapısı : açılışta şeş ü yek ve se yek ile alınan kapılar

29. abbas yolcu/haydi abbas/abbas pesıncır : pulu kaçarken söylenir.

30. al bu da benden/bu da ellerinden öper : karşıdakinin pulu kırılırken söylenir

31. 2den2 : çift zarın 4 sayının da aynı pul ile oynaması

32. "düşeeeeeeeş, topla kırıkları gebeeeeeeş..." şeklinde dialoglar saptanmıştır...

33. "Akşama misafir var hazırlık yapıyorum" kendi alanında 6. kapıyı da alan taraf, karşıdakine yıldırma politikası uygulamak için kullanır.

34. du baara ; dur bağarma.

35. penc üse ; severler güzeli genç ise (bir turlu kafiye olmadıgı halde ısrarla soylenir.)

36. mecedes koması=rakibin eline bir kırık verip bütün kapları almak.. akabinede rakibin derdini marco paşaya anlatmasını önermek

37. "Geç başa ol paşa" oyuna alti besle basladiktan ve icerdeki pulladan birini bi bastan diger basa kactiktan sonra soylenir...

38. "Aldım Zeki Müren Kapısını" ooyuna alti dortle baslayan rakip o zarla gidip icerden kapi almak gibi bi dalalet gosterirse

39. "Sebaytinin düdüüüüüğüüüüüüüü" 5-2 gelen zar için soylenir...

40. 2-2 'du baaarma 1 du baarma iki du baarma 3 du baarma 4' denerek oynanır. rakip üzerinde yarattığı psikolojik deformasyon isviçreli bilim adamlarınca kanıtlanmıştır.

41. "Marsilya Valisi oldun" mars edince soylenir...

42. "Buna bilek derler, o....u dilek değil" iyi zar atınca söylenir.

43. ayni anda iki veya ustu sayida kapi alindiginda ise soyle denir ;
bu bi kapi , bu iki kapi , bu da sapi (Sapı elle iki bucuk seklinde gosterilir ve karsı tarafın gözünün icine sokularak marabat televole kahkahası atılır)

44. siz pulları toplama faslına gelip te, rakip hala üç beş pulu dışarda bir halde sürünüyorsa (toplamaya rakipten önce başlamışsanız yani!) ağzınızdan çıkacak laf şudur: olmuşları toplayalımmm!

45. tüm kapılar kapanmış durumdadır ve karşı tarafın elinde bir kaç adet kırık mevcuttur..
- okullar tatil !!

46. riske girilmek istenmeyen durumlarda "ne mektup yazacam sarhosa. ya okur ya okumaz" denir. taslar kule gibi dizilir. acemi işidir bu biraz.

47. Bunun tersi olarak riske girilip iki taş birden kirildiginda da "iki kırık bir kocadan iyidir" denir. kiriklar rakibin eline verilir.

48. -haydi kemik, hooopp, heyt be güreşş
-şeşbeş abi ne güreşi
-sen ver bakayım zartları.. haydi hoop, oo super hobaraa
-nee?
-sen yıllık izne cıktın dur simdi.. oooo hörtcarrrr
-oglum nasıl oynuyosun sen tavlayı ya?
-tavla mı? ne tavlası ??

49. sebayi dü - sebahattinin düdüğü
dörtcaar - tamirci çağır
pencü cahar - işte zahar (zar).
dubara - dur bağırma
penc-ü se, severler güzeli gencüse.
hep-yek yerine hep bok.
car-ı se yerine carse çoraplar.
Şeklinde pek cok zar yine turkler tarafından kafiyelenmiştir ve mesela pencüse'nin kaç kaç oldugunu cok az kişi bilirken akabinde gelen severler güzeli genc ise herkes tarafından bilinir.Bu da yine turk halkının şiire ve maniye olan düşkünlüüğünü gosterir.

50. "Du baara, oyun gitti bagıra bagıra" Son elde yenmek uzereyken du-baara (2-2) geldigi taktirde soylenir...

**************************************

Tavla Esprileri

* Bir de guzel guzel kapatmissinizdir butun kapilarinizi ne var ki karsi tarafin bolgesinde tasiniz hapsolmustur. attiginiz her zarda o guzelim kapilari acmak zorunda kalirsiniz. karsi taraf cok keyiflenir bir kac kez "yirtil acemi tirtil" diye bagirir...

* "Abi bilmiyosan kız tavlası oynayalım"

* Koltuk altına tavla sıkıştırılıp "hadi bakiyim ogrende gel" denmesi...

* Umutsuz durumdakilere amerikan rüyasının tavlada bi zike derman olamayacağını anlatmak içinde seni amerikan düşeşi bile kurtarmaz denildiği de olur...

* "İki marsla bir oyun, bilmeyene koyun" 2 kere mars edip bir kere de oyunla alanlar tarafından denir.

* Karşı tarafın kırığı varken evdeki bütün kapılar kapatılırsa ikinciye zar atarken 'dur len senin yerine de atalım' denir ve zarlar kendine doğru atılır. ilk duyanlar bazen gülerler...

* Bir de altı-iki atınca 'aabi bak düşeş. düü-şeş' demek vardır. bunu da ilk duyanlar çoğunlukla atlarlar...

* 5-0 biten oyun sonrası skoru soran 3. tekil şahısa yenen kişi "ne olsun be, iki ters bir düz" şeklinde cevap verir, ezici bir laftır, rencide eder karşı tarafı.

* İlk oyunu kaybedince "ilk oyun aceminin" esprisi yapılır, ritüeldir

* Üstüste çift atan oyuncuya şu söylenir:
- ohhh, ali baba'nın çiftliği senin galiba..

* Taraflardan biri ilk 3 oyunu kaybettikten sonra "yeter mi bu kadar yoksa bir oyun daha veriym mi?" der, bu durumda diğer taraf "o dediğin balkabağı güzün yetişir" diyerek hem bu hamleyi rahatlıkla ekarte edebilir hem de rakibin geçersiz işlem yürütmesini sağlayabilir...

* Misal rakibimiz ****** bir duruma düşmüş işi 6-4 5-2 gibi tek bir zar kombinasyona kalmıştır.
-iyi bak şimdi atıyorum altı dörtü
-tabi tabi baban yaptırdı ya tavlayı oğlum oynasın diye...

* -huop zar tutma!
-tutmadan da atılmıyo ki bu melet

* Rakibin çok açık vermeli bir taktik izlediği oyunda karşılıklı olarak birbirinizi kırıp durduğunuz vakit şöyle denilebilir:
-kıran kırana bir mücadele oluyo di mi?

* İcerdeki butun pullariniz tek ise ve dişardan gelecek zarlar onlari kapatiyor ise şu espirik patlatilabilir .
-erman hocam pozisyon zenginligine bak hepsi kapiyo bir yerleri<LI id=d1604636 value=21>5 - 0 yenilen birine yandaki masadaki kizi gostererek
-bak yildirim aşki olcak şimdi aranizda , hade git baban gelsin

* 'marsilya yolcuları ikinci kapıdan (son çağrı)', 'mars kokusu alıyorum' gibi repliklerdir, amaç rakibi psikolojikman da çökertmektir.

* Tavla kapatılıp rakibin koltuk altına iliştirirken "bilmedigin boku git mektebinde oku"

* Çift gelince
- bu iki, bu da benimki

* En başta 6-5 gelince "kaçanın anası ağlamazmış" da denir.

* Elinde kırığın varken ve rakibinin 5 kapısıda açıkken o kırığı bir kapıya koyamıyorsan gele atıyorsan...
- lan harran ovasında sıçacak mecra bulamadık.

* Üc tane kirigi arkadasin eline verip "sabah öglen aksam tok karina birer tablet"....

* Zari disari atan ayni arkadasa "carsaf serelim istermisin?"

* Ücten fazla kirigi olan yine ayni arkadasa " olum buraya degil oraya biriktireceksin"

* Yine zarlari disari atan arkadasin kendisine
"zarlara ip baglayalim mi?"

* -kokuyu alıyormusun?
-yoo.ne kokuyor abi?
-mars güzelim,mars........

* Altını görelim şimdi de

* Mars ederken "aha bak şurda bişey görünüyo yıldız mıdır gezegen midir artık...

* Pulları toplarken, misal 1 ve 3 kapısında birer, iki kapısında üç yahut dört pul kalmışsa nasıl bir görüntü oluştuğunu tahmin edersiniz, eh espriyi de tahmin edersiniz herhalde, "bu kime bu?"

* Rakibin kırılan pulu ele alınıp sallanır ve "al pardesüne düğme yaparsin" denir.

* Farklı yendiğiniz arkadaşa hitaben:
- abi.. arkadaşa bir soğuk su verir misin? hala şokta..

* Sürekli aynı yere taş toplayan arkadaşa hitaben :
"Ne o kule mi inşa ediyorsun? açılışı ne zaman?"
"Sen bırak bu işi minare ustası ol"
"Sırıkları uzat'ta fasulye dikersin" gibi espriler yapılabilir...

* "Sen git velin gelsin" de denir yenilen rakibe..

* Kırılan ilk pulu rakibin eline uzatırken : "al! bu aya yolculuk biletin!"
kırılan ikinci pul da ise : "al, bu da marsa yolculuğunun bileti! hadi sana iyi uçuşlar! "

* -durum kaç kaç oldu
-4-0 öndesin..
-hmmm.... sen o 0'ı ne zaman aldın yahu?

* İki kez üst üste mars olan rakibe hidafen:
- yaa bu yıl, nasa en iyi astronot olarak kimi seçmiş biliyor musun?
- kimi?
- seniii..

* Karşı tarafa bir el yenildikten sonra söylenen "yağmur yağmazsa, göreceğin su budur." lafı vardır. rahmetli dedem söylerdi.

* oyunculardan birisi 5 veya üzeri taşını kırdırdıysa
-abi burası benim sen karşıya toplayacaksın!

* bir taş kırılıp, bütün giriş kapıları kapandıysa veya rakip taşın kesinlikle dışarı kaçması imkansız bir durum varsa "eşşek cennetine hoşgeldin !" denir.
yine benzer durumda (rakibin zarı kırık sokacak yer olmadıgı için atamaması) "kirletme zarı ! kirletme zarıııı !" diye bağırılır.
tavla konuşmadan oynanmaz, satranc degildir ; bu laflar oyuna neşe ve heyecan katar, rakipte ruhsal baskı kurmaya yarar.

* Karşı tarafı kırıp da bütün kapılarını kapattığın zaman :
- yola bundan sonra katırlarla devam ediyosunnnn!!!

* Oyun çok farklı kazanılmışsa;
- bizim orda bir tavla kursu var, gitmek ister misin? fiyatta da indirim yaptırırım, tanıdıktır

* Strateji olarak 6 tane kapi siralayip rakibin pulu sıkıştırıldıgında 'pabuc getirin ulen olcelim ehi ehi' veya ayni durum icin '7 atarsan cikarsin olm 7 ahaha' gibi igrenc espiriler mevcuttur.
surekli ayni zari atan biri zor durumda ise eger (mesela 5-2 olsun) ;
'amcama bak 5-2 parasi vermiş'

* rakip oyunu kurtaramiyacak durumda ise (cok geride ise) "bu oyun hapishanede bile oynanmaz" denir..

* t oplamanın son anlarında rakibinizin 1 kapısında tek pulu kalmışken, sizin 6 kapısından başlayan 4 pulunuzu düşeş atarak almanızdan sonra söyle(yebil)diğiniz "nasıl koydu aykut kocaman"* rakibi dağıtır ve sinirlendirir. rakip babanızsa yapmayınız, etmeyiniz.!!

* Okullar tatil olunca zara davranan caylaga:
-birak birak ben atarim.
hatta bi de eline vurulursa tam olur.

* rakibin pulu altı kapıya alınıp kaçması imkansız bir duruma getirildiğinde:
- hadi sen kumda gez de çöp batmasın!

* pullari toplama sirasinda çift atildigi anda pullar toplanirken :
-recep , şaban , ramazan bu da sen.

* Oyunu 4-5 kaybeden birine dönerek
-sana 5-4 ün hikayesini anlatmışmıydım?
+hayır, anlat bakalım.
-bir gün elemanın birisi gitmiş dedesinin yanına dert yanmaya. demiş "dede bugün bı kıza teklif ettim kabul etmedi acayip moralim bozuldu" dedesi dönmüş "ohoo bende bişey diyeceksin sandım oda bişeymi ben bir keresinde tavlada 5-4 yenildim yaaaaa

* (rakip çok yavaş oynuyorsa)
-abi, bir saatten fazla düşünmek olmasın.......

* durum dört sıfır olduğunda toplanan pulları üst üste dizip. "eee istersen şimdiden otur üzerine, illa beşinci oyunun bitmesini beklemen gerekmiyor." demek...

* yasak bi zarla, dizi dizi kurduğunuz kapılardan bir veya ikisini zoraki bozmak durumunda kalırsınız, karşı taraf;
- yırtıl tırtıl!

* "oo burası bir karış olmuş söylemiyorsun" : altı kapı kapatılıp pul kırıldığında, karışla ölçülerek söylenir